Hayatın boyunca kimseyi kırmak istemedin, hayır diyemedin. Senden bir şey istenildiğinde yapmak zorunda hissettin. Yapamadığında mahcup hissettin. Kendi işin vardı belki o gün. Ertelediğin bir proje, çocuklarına ya da kendine ayırmak istediğin bir vakit. Pat diye telefon çaldı, arayan arkadaşın. Telaşlı bir sesi de var üstelik. Çok canım sıkkın buluşalım seninle konuşmaya ihtiyacım var, diyor. Kıramadın, hayır diyemedin. Evet dediğinde çok rahatsız hissediyorsun. İzinli günümdü bugün kendime kahve yapıp evimde dinlenecektim ben, diye geçiriyorsun içinden. İstemeyerek de olsa evden çıkıyorsun.

Başka bir gün dışarıda bir planın var, bir süredir ertelediğin işleri yapmaya karar vermişsin. Ah, çaldı yine telefonun. Ekranda beliren ismi gördün, bu telefonu hep açtın. Çünkü o senin yakın arkadaşın. Bugüne kadar müsait bile olmasan bir şekilde o telefonu açmışsındır. Heyecanlı bir sesle mezuniyetim çok yaklaştı kıyafet bakmam lazım bugün benimle gelir misin, diye soruyor. “Nerden çıktı şimdi bu? Bugün mü söylenir” diyemedin tabii. Birazcık kem küm ettikten sonra “Tabii ki seninle gelebilirim” cevabını veriyorsun.

Hafta sonu izindesindir. Bugün Hiçbir güç beni dinlenmekten alıkoyamaz dedin. Bir de ne göresin. Müdüründen mail gelmiş, acil konu başlıklı üstelik. Senden bugün ekstra çalışman için bir görev veriyor. Bunu hep yaparsın zaten. Gece gündüz hafta sonu demeden o mailleri kontrol edersin. İzinli olduğun birçok gün senden istenilenleri hep yaptın. Hayır diyemedin, şimdi nasıl diyebilirsin ki? Bunun gibi örnekleri sen de yaşadın mı? Diğerlerinin beklentilerini kendi önceliklerinin önünde tuttun mu? Bu senin hep sıkışmış, öfkeli ve tükenmiş hissetmene neden olmuş olmalı.

Peki Neden Hayır Diyemiyorsun?

»Karşındakine hayır dediğinde kendini bencil hissediyor ya da onun zor durumda kalmasından sorumlu hissediyor olabilirsin?
»Çatışma ve tartışmalardan rahatsızlık duyuyorsan eğer uyumu korumak için “evet” demeyi tercih edebilirsin. Hayır, dediğinde karşı tarafın tepkisiyle başa çıkamayacağını düşünüyor olabilirsin.
» Aile dinamiklerinde başkalarını memnun etmen bir gereklilik olarak öğretilmiş olabilir. Bunu yapmadığında saygısız biri olarak görülmüş olabilirsin. Bugüne kadar hep başkalarını düşünmen gerekti. Senin isteklerin yeteri kadar anlaşılmadı ve isteklerine hiçbir zaman öncelik verilmedi belki de. Sınır koymanın ilişkileri zedeleyebileceğini düşünüyorsun. Çünkü bunu daha önce yaptığında ebeveynlerinin suratı asılmış ve seni görmezden gelmiş olabilir.
»Etrafında sevdiklerini tutabilmenin tek yolu bu olduğunu düşünüyor olabilirsin. Hayır diyerek sınır koyduğunda etrafında insan kalmayacağını seni sevmeyeceklerini düşünüyor olabilirsin. Hayatında başkasının varlığını sürdürebilmek için tek bildiğin yol kendini feda etmekti. Aksi taktirde senden hep uzaklaşabileceklerini düşündün.

Ne yapmalısın?

Hayır, diyememek uzun vadede hem sağlığını hem de ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Ancak farkındalık kazanarak yeni beceriler geliştirip bu durumu aşabilirsin. Sana birkaç adımdan bahsedeceğim.
Öncelikle içinden gelerek yaptığın şeyler ile yapmak zorunda kaldığın şeylerin ayrımını yapmaya çalış. Hangi durumlarda istemediğin halde zorunluluk hissettiğin için kendini evet derken buluyorsun?
Hangi alanlarda baskı altında hissediyorsun, bir bak bakalım. Hayır dersen ne olur? Suçluluk mu hissedersin? Sevilmez misin? Saygısızlık mı etmiş olursun? Ne hissettiğini anlamaya çalış. Seni ilk başlarda çok zorlamayacak küçük durumlarda hayır demeyi pratik et. Bak bakalım korktuğun düşüncelerin gerçekleşiyor mu? Sana saygı duyan ve değer veren insanlar zaten bunu anlayışla karşılayacaklardır. Çok rahatsızlık hissettiğinde hayır dedikten sonra alternatif seçenekler sunmayı deneyebilirsin. Bugün müsait değilim sana yardımcı olamam fakat ortak müsait olduğumuz bir gün sana yardım edebilirim gibi. Bugüne kadar çoğu şeye evet dediğin için hayır diyebilmeye başladığında tuhaf karşılanabilirsin bu gözünü korkutmasın. Bu senin artık sağlıklı sınırlar koymaya başladığını gösterir. Sen olması gerekeni yapıyorsun.